Jak wygląda postępowanie restrukturyzacyjne w praktyce? Przewodnik krok po kroku dla przedsiębiorców

Zatory płatnicze, gwałtowny spadek przychodów, trudności w utrzymaniu płynności finansowej – każdy przedsiębiorca wie, że prowadzenie firmy wiąże się z ryzykiem. Gdy problemy narastają, a zwykłe działania naprawcze zawodzą, warto wiedzieć, że istnieje mechanizm, który pozwala ratować biznes i jednocześnie chronić go przed wierzycielami. Mowa o postępowaniu restrukturyzacyjnym.

W poniższym artykule przybliżamy, jak krok po kroku wygląda proces restrukturyzacji w praktyce – od momentu podjęcia decyzji aż po zatwierdzenie układu.

Czym jest postępowanie restrukturyzacyjne?

Postępowanie restrukturyzacyjne to procedura uregulowana w prawie, która daje firmie szansę na zawarcie porozumienia z wierzycielami i przeprowadzenie działań naprawczych bez ogłaszania upadłości. Dzięki niemu przedsiębiorstwo zyskuje ochronę przed egzekucjami i zyskuje czas na odbudowanie swojej sytuacji finansowej.

Podstawą skutecznej restrukturyzacji jest dobry plan działania, realna ocena sytuacji oraz współpraca z doradcami. Procedura ta nie tylko pozwala na restrukturyzację zobowiązań, ale może również obejmować zmiany organizacyjne czy operacyjne w samej firmie.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych

Ustawa Prawo restrukturyzacyjne przewiduje kilka trybów postępowania, które różnią się poziomem formalizacji i czasem trwania. Dobór właściwego trybu zależy od stopnia zagrożenia niewypłacalnością oraz relacji z wierzycielami.

Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU)

To najmniej sformalizowany tryb, w którym to przedsiębiorca samodzielnie zbiera głosy wierzycieli. Może szybko osiągnąć układ, co często bywa decydujące przy nagłych problemach z płynnością. Warunkiem jest jednak dobra współpraca z większością wierzycieli.

Przyspieszone postępowanie układowe

Sprawdzi się, gdy konieczne jest uzyskanie sądowej ochrony przed egzekucjami, ale struktura wierzycieli pozwala na szybkie zawarcie układu. Wierzyciele głosują nad propozycjami w toku formalnego postępowania.

Postępowanie układowe

Ma zastosowanie w przypadku bardziej złożonej sytuacji finansowej, kiedy liczba wierzycieli i wartość zobowiązań wymagają bardziej szczegółowych działań. Daje więcej możliwości restrukturyzacyjnych, ale wiąże się z dłuższym czasem trwania.

Postępowanie sanacyjne

Najbardziej zaawansowana forma, która łączy postępowanie sądowe z realnymi działaniami naprawczymi – zmianą organizacji firmy, redukcją zatrudnienia czy renegocjacją kontraktów. Firma przechodzi pod zarząd zarządcy sanacyjnego.

Kiedy warto rozpocząć restrukturyzację?

Moment podjęcia decyzji o restrukturyzacji ma ogromne znaczenie. Im wcześniej przedsiębiorca zdecyduje się na ten krok, tym większe ma szanse na skuteczne uzdrowienie firmy. Często błędem jest czekanie do ostatniej chwili, gdy sytuacja jest już skrajnie trudna.

Warto rozważyć rozpoczęcie postępowania, gdy:

• firma przestaje być wypłacalna lub trwale traci płynność,

• zobowiązania przekraczają możliwości bieżącej obsługi,

• wierzyciele zaczynają podejmować działania windykacyjne,

• zagrożona jest realizacja ważnych kontraktów.

Restrukturyzacja może też pełnić funkcję prewencyjną – pozwala uniknąć ogłoszenia upadłości i utrzymania ciągłości działalności gospodarczej.

Etapy postępowania restrukturyzacyjnego

Proces ten składa się z kilku kluczowych etapów, które wspólnie tworzą ramy skutecznego uzdrowienia przedsiębiorstwa. Poniżej przedstawiamy, jak wygląda przebieg postępowania w praktyce.

Analiza sytuacji firmy

Pierwszym i jednym z najważniejszych kroków jest diagnoza stanu przedsiębiorstwa. Obejmuje ona ocenę kondycji finansowej, prawnej i organizacyjnej. Sporządzana jest analiza przyczyn trudności oraz identyfikacja obszarów wymagających zmian.

Na tym etapie często współpracuje się z doradcą restrukturyzacyjnym, który nie tylko przeprowadza analizę, ale pomaga też wybrać odpowiedni tryb postępowania.

Przygotowanie propozycji układowych

Po przeanalizowaniu sytuacji przedsiębiorcy opracowują propozycje układu – czyli warunki, na jakich zamierzają spłacać zobowiązania. Może to być np. rozłożenie długu na raty, częściowe umorzenie, konwersja na udziały czy odroczenie terminów płatności.

Ważne, by propozycje były realne, dobrze uargumentowane i możliwe do przyjęcia przez wierzycieli.

Złożenie wniosku do sądu

W zależności od wybranego trybu, wniosek składany jest do sądu restrukturyzacyjnego lub działania rozpoczynają się samodzielnie (jak w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu). Wniosek zawiera dokumentację finansową, propozycje układowe oraz spis wierzycieli.

Od tego momentu sąd może objąć firmę ochroną przed egzekucjami oraz zawiesić postępowania sądowe, co daje firmie „oddech” potrzebny do działań naprawczych.

Otwarcie postępowania i wyznaczenie nadzorcy lub zarządcy

W przypadku trybów sądowych sąd wyznacza nadzorcę układu lub zarządcę (w postępowaniu sanacyjnym). To on nadzoruje działania firmy, komunikuje się z wierzycielami i przygotowuje plan restrukturyzacyjny.

W niektórych trybach przedsiębiorca może dalej zarządzać firmą samodzielnie, w innych kontrolę przejmuje zarządca.

Głosowanie nad układem

Wierzyciele mają prawo głosować nad propozycjami przedstawionymi przez firmę. Do zatwierdzenia układu konieczne jest uzyskanie odpowiedniej większości głosów – zarówno liczby wierzycieli, jak i wartości wierzytelności.

To moment decydujący. Od wyniku głosowania zależy, czy przedsiębiorstwo otrzyma realną szansę na oddłużenie i kontynuację działalności.

Zatwierdzenie układu przez sąd

Po pozytywnym głosowaniu sąd wydaje postanowienie o zatwierdzeniu układu. Od tego momentu zaczynają obowiązywać nowe warunki spłaty zobowiązań, a firma działa zgodnie z założonym planem naprawczym.

W przypadku sanacji, oprócz układu mogą zostać wdrożone konkretne działania naprawcze, np. redukcja kosztów, zmiana struktury organizacyjnej czy pozyskanie inwestora.

Realizacja układu i nadzór nad jego wykonaniem

Zatwierdzenie układu nie kończy procesu. Firma musi wprowadzić w życie przyjęte zobowiązania – terminowo regulować płatności, wdrożyć zmiany i kontynuować działalność w oparciu o ustalone warunki. Często sąd lub nadzorca monitoruje, czy warunki układu są przestrzegane.

W razie niewywiązywania się z układu, może dojść do jego uchylenia i ponownego zagrożenia upadłością.

Korzyści z przeprowadzenia restrukturyzacji

Postępowanie restrukturyzacyjne ma wiele zalet, które mogą uratować firmę przed bankructwem i utratą zaufania na rynku.

Ochrona przed egzekucją

Od momentu otwarcia postępowania firma jest chroniona przed działaniami komorniczymi i windykacyjnymi, co pozwala na spokojne planowanie dalszych działań.

Zachowanie płynności działalności

W przeciwieństwie do upadłości, restrukturyzacja pozwala na kontynuację działalności firmy, utrzymanie miejsc pracy i realizację bieżących kontraktów.

Poprawa relacji z wierzycielami

Zawarcie układu często prowadzi do odbudowy zaufania ze strony partnerów biznesowych i instytucji finansowych, co może mieć ogromne znaczenie przy odbudowie pozycji rynkowej.

Możliwość redukcji zadłużenia

W ramach układu możliwe jest zmniejszenie wysokości zobowiązań, co ułatwia ich regulowanie i ogranicza ryzyko dalszej niewypłacalności.

Czy każda firma może przejść restrukturyzację?

Restrukturyzacja firmy nie jest rozwiązaniem dla wszystkich. Przedsiębiorstwo musi wykazać, że posiada realną szansę na wyjście z trudnej sytuacji. Jeśli firma nie ma żadnych perspektyw na poprawę kondycji lub nie posiada aktywów, które mogłyby posłużyć do realizacji układu, sąd może odmówić otwarcia postępowania.

Kluczowe jest realistyczne podejście i rzetelne przygotowanie wniosku. Dobrze zaplanowana restrukturyzacja może być skutecznym narzędziem odbudowy i przetrwania firmy na rynku.

Artykuł sponsorowany